انجام تحقیقات فقط به محیط آزمایشگاه، کتابخانه یا محل کار شما محدود نمی‌شود. به عنوان بخشی از تحقیقات خود، ممکن است مجبور شوید در میدان (هر مکانی غیر از آزمایشگاه تحقیقاتی معمولی یا ایستگاه کاری خود) قدم بگذارید تا داده‌های خام را برای تجزیه و تحلیل جمع آوری کنید و سپس آن را به عنوان یک گزارش مطالعه میدانی منتشر کنید. در این مقاله به عناصر یک گزارش مطالعه میدانی و نکات کلیدی که در نوشتن آن باید در نظر گرفته شود، خواهیم پرداخت!
گزارش مطالعه میدانی چیست؟
گزارش مطالعه میدانی به عنوان مستندی از تجزیه و تحلیل پدیده‌ها، رفتارها، فرآیندهای خاص و براساس نظریه‌ها و مشاهداتی که محقق در زمینه خاصی انجام داده است، تعریف می‌شود. این تئور‌ی‌های مشاهده و تجزیه و تحلیل شده برای شناسایی راه حل‌های یک پروژه خاص یا گزارش موردی استفاده می‌شود.
اهمیت گزارش مطالعه میدانی چیست؟
- گزارش مطالعه میدانی به عنوان بخشی از فرآیندهای مستندسازی عملیاتی و فنی در صنایع مختلف از جمله خدمات میدانی، آموزشی، پزشکی و مدیریت اهمیت دارد.
- علاوه بر این، اطلاعات دقیقی از یک موضوع یا نمونه مشاهده شده را ارائه می‌دهد که برای تجزیه و تحلیل و مقایسه داده‌ها در برابر یک چارچوب نظری استفاده می‌شود.
- همچنین به شناسایی چالش‌ها در پیاده‌سازی راه‌حل‌ها برای تشکیل یک پروتکل استاندارد کمک می‌کند.
- علاوه بر این، به جمع آوری اطلاعات در مورد مدیریت منابع و کشف فرآیندهای جدید برای راه‌حل‌های موثر و بهینه کمک می‌کند.
چگونه یادداشت‌های تحقیقات میدانی را بنویسیم؟
گزارش مطالعه میدانی با یک ایده شروع می‌شود و با یک راه‌حل به پایان می‌رسد. از این رو، هنگام انجام تحقیقات میدانی، باید مسیر برنامه‌ریزی شده‌ای را برای یادداشت برداری و مستندسازی مناسب مشاهدات دنبال کرد. یک گزارش مطالعه میدانی موفق زمانی آغاز می‌شود که محقق درگیر فرآیند تحقیق مشاهده‌ای برای یادداشت برداری مناسب باشد.
بر اساس روش‌های مختلف، یادداشت‌های تحقیق میدانی در چهار نوع مختلف دسته‌بندی می‌شوند:
1- نکات شغلی:
- محققان در حین انجام مطالعه از این روش برای یادداشت برداری میدانی استفاده می‌کنند.
- این یادداشت‌ها در مجاورت و در دید باز با موضوع مطالعه انجام می‌شود.
- این یادداشت‌ها مختصر و به شکلی هستند محقق در آینده می‌تواند در حین ایجاد گزارش از آن‌ها استفاده کند.
2- یادداشت های میدانی مناسب:
- این روش یادداشت‌برداری میدانی به این صورت است که باید بلافاصله پس از اتمام مطالعه، آن‌ها را گسترش دهید.
- این یادداشت‌ها مفصل هستند و کلمات باید به همان اندازه نزدیک به اصطلاحاتی باشند که در گزارش نهایی مطالعه میدانی استفاده می‌شود.
3- نکات روش شناختی:
- این نوع یادداشت‌های میدانی شامل روش‌های تحقیق مورد استفاده محقق، روش‌های تحقیق جدید پیشنهادی و روش نظارت بر پیشرفت آن‌ها است.
- یادداشت‌های روش‌شناختی یا به همراه یادداشت‌های میدانی پیوست می‌شوند و یا به‌طور جداگانه بایگانی می‌شوند. این یادداشت‌ها همیشه در انتهای گزارش مطالعات میدانی قرار می‌گیرند.
4- مجلات و یادداشت‌های روزانه:
- این روش یادداشت‌برداری بینشی از زندگی محقق است زیرا تمام جنبه‌های زندگی محقق را دنبال می‌کند.
- این روش به حذف هرگونه سوگیری که ممکن است بر تحقیقات میدانی تاثیرگذار باشد کمک می‌کند.
نمونه‌هایی از مواردی که در طول مطالعه میدانی باید مستند شوند:
1- موقعیت فیزیکی:
ویژگی‌های فضایی که مطالعه در آن انجام می شود را رعایت کنید.
2- اشیاء و مواد:
وجود، قرار گرفتن و چیدمان اشیایی که بر موضوع مورد مطالعه تأثیر می‌گذارد.
3- زبان مورد استفاده:
به زبان مورد استفاده شرکت‌کنندگان در مطالعه (در صورت مشارکت انسانی) توجه کنید.
4- چرخه‌های رفتاری:
مستند کنید که چه کسی در چه زمان و موقعیتی چه رفتاری انجام می‌دهد.
5- ویژگی‌های فیزیکی شرکت کنندگان و آزمودنی‌ها:
ویژگی‌های فردی افراد را مشاهده و یادداشت کنید.
6- حرکات بدن:
مواردی مانند وضعیت بدن یا حالات صورت و ارزیابی این‌که آیا این حرکات از زبان مورد استفاده در هنگام برقراری ارتباط پشتیبانی می‌کند و یا در تضاد با آن است.
جمع‌آوری داده‌ها در گزارش میدانی (تکنیک‌های نمونه‌گیری)
فرآیند جمع‌آوری داده‌ها در مطالعات میدانی به نوعی تحت عنوان نمونه‌گیری نیز شناخته می‌شود. این کار به فرآیندی اشاره دارد که برای انتخاب بخشی از جامعه برای مطالعه استفاده می‌شود. انتخاب یک روش نمونه‌گیری ایده آل برای کسب غنی‌ترین منبع اطلاعاتی ممکن برای پاسخ به سوالات تحقیق ضروری است.
انواع روش‌های نمونه‌گیری:
نمونه‌گیری آزادانه
این تکنیک شامل مشاهده هر چیزی است که در حال حاضر جالب به نظر می‌رسد. و از یک سیستم سازمان یافته ثبت مشاهدات پیروی نمی‌کند.
نمونه گیری رفتار
این تکنیک نمونه‌گیری شامل تماشای کل گروه افراد و ثبت هر رخداد از یک رفتار خاص مورد علاقه با اشاره به آن افراد است.
ضبط مداوم
این تکنیک نمونه‌برداری شامل ثبت فرکانس‌ها، مدت زمان‌ها و تأخیرها در یک الگوی پیوسته و سیستماتیک است.
نمونه‌برداری کانونی
تکنیک نمونه‌گیری کانونی شامل مشاهده یک فرد یا آزمودنی برای مدت زمان مشخص و ثبت تمام رفتارهای آن فرد است.
نمونه‌برداری لحظه‌ای
تکنیک نمونه‌گیری لحظه‌ای شامل تقسیم جلسات مشاهده به فواصل کوتاه بر اساس نقاط نمونه است.
نمونه‌برداری یک صفر
روش نمونه‌گیری یک صفر مشابه نمونه‌گیری لحظه‌ای است. فقط در صورتی شامل ثبت می‌شود که رفتارهای مورد علاقه در طول یک بازه زمانی رخ داده باشند، نه در لحظه نمونه برداری.
نمونه‌برداری دقیق
روش نمونه‌گیری دقیق شامل سرشماری از کل گروه مشاهده شده در دوره‌های زمانی از پیش تعیین شده و ثبت کارهایی است که هر فرد در آن لحظه انجام می‌دهد.
ساختار و سبک نگارش گزارش مطالعات میدانی چیست؟
گزارش مطالعه میدانی فرمت استانداردی ندارد. با این حال، عوامل زیر ساختار و سبک نگارش آن را تعیین کردند:
- ماهیت مسئله تحقیق
- دیدگاه نظری که تحلیل را هدایت می‌کند
- مشاهداتی که محقق انجام می‌دهد.
- دستورالعمل‌های خاصی که استاد و سرپرست شما می‌دهد.
گزارش مطالعه میدانی شامل 6 عنصر اصلی به شرح زیر است:
1- مقدمه
بخش مقدمه باید نظریه‌ها یا مفاهیم هدف و اهمیتی را که زیربنای مطالعه میدانی شما دارد، تشریح کند. مهمتر از آن، باید ماهیت سازمان یا محیطی را که در آن مشاهدات را انجام می‌دهید، توصیف کند. شامل روش‌هایی که برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده می‌شود، است. علاوه بر این، گنجاندن مروری بر ادبیات مربوطه نیز اهمیت دارد.
2- شرح فعالیت‌ها
برای محققان ضروری است که اطلاعاتی در مورد آن‌چه در طول مطالعه میدانی اتفاق می‌افتد را در اختیار خوانندگان قرار دهند. از این رو، شما باید جزئیات تمام رویدادهایی را که در طول تحقیقات میدانی خود اتفاق می‌افتند، درج کنید.
بخش توضیحات در پاسخ به پنج سوال کمک می‌کند:
- چه چیزی:
در حوزه تحصیلی خود چه چیزی دیده و شنیده‌اید؟
- کجا:
اطلاعات پیشینه محیط تحقیق در کجا مشاهده و گزارش می‌شود؟
- چرا:
چرا این تحقیقات میدانی را انجام می‌دهید؟
به چه علت یک اتفاق خاصی رخ می‌دهد؟ و
چرا اطلاعات خاصی را گنجانده یا حذف کرده‌اید؟
- چه کسی:
شرکت کنندگان از نظر جنسیت، سن، قومیت و سایر متغیرهای مرتبط با مشاهده شما چه کسانی هستند؟
- چه زمانی:
چه زمانی مطالعه انجام می‌شود (چه روز یا زمانی اقدامات رخ می‌دهند و یادداشت می شوند)؟
3- تحلیل و تفسیر
در حالی که در میدان هستید و مطالعه را انجام می‌دهید، احتمالاً چندین چیز را مشاهده خواهید کرد. با این حال، این امر به شما بستگی دارد که کدام مشاهدات را می‌خواهید تفسیر و در گزارش ثبت کنید. این کار به شما امکان می‌دهد به خواننده نشان دهید که مانند یک ناظر آگاه وقایع را تفسیر می‌کنید. علاوه بر این، چارچوب نظریتان به شما در تصمیم‌گیری کمک می‌کند. تجزیه و تحلیل و تفسیر مشاهدات میدانی شما باید همیشه در زمینه‌ای بزرگتر از نظریه‌هایی در مقدمه توضیح داده‌اید، قرار بگیرد.
برخی از سوالاتی که باید هنگام تجزیه و تحلیل مشاهداتتان از خود بپرسید به شرح زیر است:
- منظور از مشاهدات شما چیست؟
- دلایل وقوع مواردی که مشاهده کرده‌اید چیست؟
- رویدادها و رفتارهای چیزهایی که مشاهده کرده‌اید چقدر معمولی یا گسترده هستند؟
- آیا پیوندها یا الگوهایی در مشاهدات شما وجود دارد؟
- پیامدهای مشاهدات شما چیست؟
- آیا مشاهدات شما با هدف مطالعه شما مطابقت داد؟
- محاسن مشاهدات شما چه بود؟
- نقاط قوت و ضعف مشاهدات شما چه بود؟
- آیا ارتباطی بین یافته‌های شما و یافته‌های مقالات مربوطه وجود دارد؟
- آیا مشاهدات شما با زمینه‌ای بزرگتر از نظریه‌های مطالعه مطابقت دارد؟
4- نتیجه‌گیری و پیشنهادات
نتیجه‌گیری گزارش مطالعه میدانی شما باید گزارش شما را خلاصه کند و بر اهمیت مشاهدات شما تأکید کند. این بخش باید مختصر و مرتبط با مطالعه میدانی شما باشد و نباید حاوی اطلاعات جدیدی باشد. علاوه بر این، ضروری است توصیه‌هایی برای خوانندگان در حین انجام مطالعه مشابه در نظر بگیرید. علاوه بر این، مشکلات پیش‌بینی نشده‌ای را که با آن مواجه شده‌اید توصیف کنید و محدودیت‌های مطالعه خود یادداشت کنید. نتیجه‌گیری خود را به حدود دو تا سه پاراگراف محدود کنید.
5- مراجع
بخش مرجع باید شامل هر منبعی باشد که هنگام نوشتن گزارش مطالعه میدانی خود به آن‌ها مراجعه کرده و از آن‌ها استفاده کرده‌اید. از آن‌جایی که فرمت نوشتن منابع ممکن است برای هر دانشگاه متفاوت باشد، برای درک قالب و نوشتن آن باید با استاد خود مشورت کنید.
6- ضمیمه
این بخش شامل اطلاعاتی است که برای توضیح یافته‌های شما ضروری نیست، اما از تحلیل شما پشتیبانی می‌کند [به خصوص اطلاعات تکراری یا طولانی]. این کار نتیجه‌گیری‌های شما را تایید می‌کند و یک نکته مرتبط را به متن می‌دهد. این کار به خواننده کمک می‌کند تا گزارش کلی مطالعه میدانی را درک کند.
6 نکته کلیدی که هنگام نوشتن گزارش مطالعه میدانی باید در نظر بگیرید.
گزارش مطالعه میدانی بر جزئیات واقعی و مشاهده‌ای پروژه متمرکز است.گزارش باید به خواننده کمک کند تا متوجه شود چگونه نظریه در دنیای واقعی کاربرد دارد. از این رو،باید عوامل کمک‌کننده را برای به دست آوردن نتایج قطعی از داده‌های خام مشاهده و جمع آوری شده را پوشش دهد.
نکات کلیدی که باید هنگام نوشتن گزارش مطالعه میدانی مورد توجه قرار گیرند:
1- هدف گزارش میدانی خود را تعریف کنید.
- اطمینان حاصل کنید که هدف از گزارش مطالعه میدانی خود را به وضوح بیان کرده اید.
- تمرکز مطالعه خود را مشخص کنید و اطلاعات مربوطه را ارائه دهید.
- تنظیم مشاهدات و روش‌های مورد استفاده برای جمع‌آوری داده‌ها را تعریف کنید.
2- یک چارچوب نظری بسازید.
- ایجاد یک چارچوب نظری به شما در جمع آوری اطلاعات بر اساس آمار، اخبار و مقالات مربوطه برای درک بهتر کمک می‌کند.
- به‌علاوه، شما را در تعیین داده‌هایی که باید تجزیه و تحلیل شوند و به‌عنوان پایه‌ای برای به دست آوردن اطلاعات لازم،راهنمایی می‌کند.
3- ثبت مشاهدات و تحلیل‌های مطالعه
- مشاهدات خود را بر اساس محدوده تعریف شده کار (SOW) یادداشت کنید.
- برنامه تفصیلی نحوه دستیابی به اهداف تعیین شده را به دست آورید و ثبت کنید.
4- عکس از شواهد
- داده‌های خام جمع‌آوری‌شده را با عکس یا فیلم به عنوان شواهد اعتبارسنجی کنید.
- این امر اعتبار گزارش شما و نتایج را افزایش می‌دهد.
5- ثبت ارزیابی کلی و توصیه‌ها
- تمام جنبه‌های مشاهده شده مطالعه خود را بر اساس تحلیل‌ها و مشاهدات جمع‌آوری شده مستند کنید.
- مشاهدات را به وضوح توضیح دهید و در مورد چالش‌ها و محدودیت‌های پیش رویتان در حین انجام مطالعه بحث کنید.
6- مشاهدات را با امضا تأیید کنید.
- پس از تکمیل تحقیقات خود و مستندسازی، باید اعلام کنید چه کسی مسئول داده‌های گزارش است.
- یافته‌های خود را در گزارش مطالعه میدانی با امضای دیجیتال در پایان گزارش تأیید کنید.
کلام آخر
آیا تابه‌حال تلاش کرده‌اید یک گزارش مطالعه میدانی بنویسید؟ چقدر سخت یا آسان بود؟ هنگام نوشتن گزارش میدانی از چه روش‌هایی استفاده می‌کنید؟ در بخش زیر نظرات خودتان را با ما به اشتراک بگذارید!
