داوری مجله فرآیندی پیچیده است و شامل چندین مرحله آنالیز است. داوری همتایان بخش بسیار مهمی از این فرآیند است که تصمیم مجله به شدت بر آن بستگی دارد. بسیاری از نویسندگان، به ویژه نویسندگانی که در مراحل اولیه کار خود هستند، در مورد مسئولیت‌های داور همتا و ویراستار مجله آگاهی ندارند. علاوه بر این، آن‌ها اغلب در مورد اینکه مسیر صحیح اقدام چیست؟ یا چگونه باید با مجلات در مراحل مختلف فرآیند داوری ارتباط برقرار کنند، سردرگم هستند.
هدف این مقاله روشن کردن برخی از این تردیدها در مورد بررسی همتایان و فرآیند داوری مجله است.
برای شروع، اجازه دهید به سرعت مسیر مقاله، از ارسال تا تصمیم سردبیری را طی کنیم.
- پس از ارسال، مقاله به یک ویراستار ابتدایی اختصاص داده می شود. ویراستار یک آنالیز اولیه از نسخه پیش نویس را انجام می‌دهد تا بررسی کند که آیا این مقاله ارزش علمی دارد و آیا با محدوده مجله مطابقت دارد یا خیر.
- هنگامی که یک مقاله از آنالیز اولیه عبور کرد، برای داوری همتایان ارسال می شود. داوران مقاله را مرور می کنند و پیشنهادات خود را در قالب نظرات دقیقی برای نویسنده ارائه می کنند. همچنین توصیه‌های خود را به سردبیر می دهند که آیا فکر می کنند مقاله با بازبینی و یا بدون تجدیدنظر پذیرفته شود یا خیر.
- هنگامی که همه داوران گزارش مفصل خود را برای سردبیر ارسال کردند، فرآیند داوری همتا تکمیل شده در نظر گرفته می شود.
- سپس سردبیر، مقاله را مرور می کند و بر اساس نظر خود همراه با پیشنهادات و توصیه های داوران تصمیم گیری می‌کند.
- سپس نتایج تصمیم‌گیری به نویسنده اطلاع داده می شود. اکثر مجلات دارای نرم افزار ارسال آنلاین و ردیابی نسخ پیش‌نویس هستند که به نویسنده اجازه می دهد وضعیت نسخه پیش نویس خود را به صورت آنلاین بررسی کند.
همانطور که در داوری مجله، مقاله از یک مرحله به مرحله بعدی می رسد، نویسندگان اغلب با تردیدهای آزاردهنده مواجه می شوند. در اینجا برخی از سوالاتی است که اغلب نویسندگان را آزار می دهد را ذکر کرده‌ایم:
اگر بین داوران اختلاف نظر وجود داشته باشد چه؟
اغلب، داوران نظرات متفاوتی در مورد یک مقاله خاص دارند. به عنوان مثال، ممکن است این اتفاق بیفتد که در حالی که دو نفر از داوران، پذیرش با اصلاحات جزئی را توصیه می‌کنند، داور سوم رد مقاله را توصیه می کند. در چنین مواردی، دلیلی وجود ندارد که احساس کنیم این داور مغرضانه تصمیم گرفته‌است. درعین‌حالی که سوگیری وجود دارد، اما این درست نیست که فکر کنیم یک داور مغرضانه تصمیم گیری کرده است فقط به این دلیل که نظر او با دیگران بسیار متفاوت است.
در چنین مواردی، تصمیم سردبیر در مورد موضوع، قطعی است و در حالی که سردبیر قطعاً همه توصیه‌های داوران را در نظر می‌گیرد، تصمیم نهایی با او است. ویراستار ممکن است از سایر اعضای هیئت تحریریه در صورتی که تصمیم گیری برای او دشوار باشد، مشورت بگیرد.
در صورت دریافت نظرات مغرضانه یا غیرقابل توجیه داور چه کاری باید انجام بدهم؟
اگرچه سوگیری ها، غیراخلاقی و نامطلوب هستند اما متأسفانه، داوری همتایان خالی از آن نیست. جامعه علمی بسیار رقابتی است و داوران همتا ممکن است نسبت به نسخه‌ای که به‌عنوان تهدیدی بالقوه برای خود می‌دانند مغرضانه عمل کنند. از طرف دیگر، یک داور همتا ممکن است در برابر یک زمینه یا روش خاصی تعصب داشته باشد.
علاوه بر این، نظرات برخی از داوران ممکن است نامفهوم، تحقیرکننده و دور از ادب باشد. در حالی که همیشه توصیه می‌شود در ارتباط با داوران بسیار مؤدبانه رفتار کنید. نویسندگان قطعاً می‌توانند در صورتی که احساس کنند نظرات داور مغرضانه یا مبهم است، به سردبیر نظر خود را ارسال کنند.
در مورد نظرات بسیار منفی داور چه کنم؟
نظرات منفی داور می تواند باعث وحشت نویسندگان شود. گاهی اوقات پیش می‌آید که در حالی که دو یا سه نفر از داوران نظرات مثبت داده‌اند، و پذیرش را با بازبینی‌های عمده یا جزئی توصیه کرده‌اند، یک داور به شدت انتقاد کرده و رد صریح مقاله را توصیه می‌کند. در چنین مواردی، نویسندگان به طور کلی امید خود را از دست می‌دهند و احساس می‌کنند که کار بر روی بازبینی‌ها اتلاف وقت است زیرا مقاله آن‌ها در نهایت رد می‌شود. به‌هرحال تصمیم نهایی به سردبیر بستگی دارد، و او ممکن است مقاله ای را بپذیرد، حتی اگر برخلاف توصیه داور باشد.
اگر مقاله من برای دور دوم بررسی همتایان قرار گیرد، چه کسی بررسی می کند؟
بازنگری نسخه پیش نویس کار آسانی نیست. هنگامی که نویسندگان تصمیم «پذیرش با تجدید نظر عمده» را دریافت می‌کنند، اغلب از خود می‌پرسند که آیا نسخه اصلاح‌شده دور دیگری از داوری همتایان را پشت سر می‌گذارد، و اگر چنین است، آیا به همان مجموعه بازبینی‌کنندگان می‌رسد یا خیر. پس از ارسال نسخه پیش نویس اصلاح‌شده، ویراستار می‌تواند خود آن را مرور کند و بر اساس پاسخ نویسنده به نظرات داور تصمیم‌گیری کند، یا آن را برای دور دیگری از داوری ارسال کند.
اگر ویراستار آن را برای دور دوم بازبینی بفرستد، این آزادی را دارد که یا آن را برای همان مجموعه داوران بفرستد. زیرا زمان کمتری دارد یا اگر سردبیر احساس می کند که دیدگاه تازه ای می خواهد می تواند به داوران دیگری ارسال کند.
آیا باید مقاله خود را اصلاح و مجدداً به همان مجله ارسال کنم یا به مجله دیگری ارسال کنم؟
گاهی اوقات، مقاله ای رد می شود، اما ویراستار اشاره می کند که نویسنده ممکن است مقاله را اصلاح کرده و مجدداً ارسال کند، در این صورت، به عنوان ارسال جدید تلقی می‌شود. این یک معضل بزرگ برای نویسنده است. در بیشتر موارد، اصلاحات پیشنهادی مستلزم بازنگری زیاد است و ارسال مقاله به عنوان ارسال جدید به این معنی است که هیچ تضمینی برای انتشار آن وجود ندارد. با این حال، در چنین مواردی، اگر امکان انجام مجدد کار پیشنهادی وجود دارد، توصیه می شود نویسنده آن را بازبینی کرده و مجدداً به همان مجله ارسال کند. احتمالاً ویراستار مقداری ارزش در مقاله دیده‌است و با پیشرفت‌های پیشنهادی، قطعاً مقاله از نظر کیفیت بسیار بهتر می‌شود.
حتی اگر نویسنده بخواهد آن را به مجله دیگری ارسال کند، باید نظرات داور را با دقت در نظر بگیرد و سعی کند تا حد امکان تغییرات را در طول بازبینی نسخه پیش‌نویس بگنجاند. این کار باعث ارتقای مقاله و افزایش شانس انتشار آن می شود.
آیا می توانم علیه تصمیم هیأت تحریریه تجدید نظر کنم؟
اگر نویسنده به شدت با تصمیم مجله مخالف باشد، می توان علیه آن اعتراض کند. مگر اینکه سردبیر به طور واضح خلاف آن را مشخص کرده باشد. نویسنده می تواند به هیأت تحریریه اعتراض کند و نقطه به نقطه استدلال متقابل علیه نظرات سردبیر ارائه دهد. با این حال، باید به یاد داشته باشید که هرگونه ارتباط با سردبیر یا هیئت تحریریه باید بسیار مؤدبانه و به پشتوانه شواهد محکم باشد.
اکنون که برخی از رایج‌ترین مسائلی را که نویسندگان در داوری همتایان و فرآیند تصمیم‌گیری مجله با آن مواجه هستند مورد بحث قرار داده‌ایم، مایلیم نظر شما را در مورد یکی از این جنبه‌ها دریافت کنیم.
