تصور کنید شخصی از تکنیکی که شما پس از سال‌ها کار صبورانه ارائه داده‌اید، استفاده و مقاله‌ای را بر اساس این تکنیک منتشر کند و نام شما و مقاله‌ای که در توصیف این روش نوشته‌اید را نیاورد. مشخصا به شدت ناراحت خواهید شد. شخصی را تنها به دلیل استفاده بدون اجازه از ایده‌های فرد دیگری می‌توان سارق نامید. سرقت ادبی نیز همین منطق را در مورد ایده‌ها، انتخاب و چینش کلمات یا حتی برای اشکال و جداول، که اغلب بخشی از مقالات تحقیقاتی هستند، اعمال می‌کند.
برخی از دانشگاهیان و محققان برای انتشار مقاله به شدت تحت فشار هستند، به همین دلیل به سرقت ادبی روی می‌آورند. آن‌ها با جستجوی چند مقاله در مورد یک موضوع خاص و کپی تمام پاراگراف‌های آن مقاله و انتقال به یک فایل جدید، مقاله‌ای را بدون هیچ تحقیقی ارائه و در نهایت برای مجله دیگری ارسال می‌کنند. این نمونه یک مورد شدید سرقت‌ادبی است. سرقت ادبی بیشتر در مقیاس کوچک‌تر اتفاق می‌افتد.
برای مثال، در تحقیقات کشاورزی، یک محقق آزمایشی را روی برنج انجام می‌دهد که تقریباً مشابه آزمایشی است که شخص دیگری روی گندم انجام داده‌است. محقق برنج به جای توصیف روش‌ها به زبان خود، به سادگی بخش مربوطه را از مقاله گندم کپی می‌کند و آن را به مقاله‌ای که درباره‌ی برنج است انتقال می‌دهد. این کار نیز سرقت محسوب می‌شود. اما با دیجیتالی شدن انتشارات ، تشخیص سرقت ادبی به طور فزاینده‌ای آسان‌تر می‌شود.
به دنبال این توضیح مختصر، (به ویژه، استفاده از بخش‌هایی از متن مقاله انتشار یافته در جای دیگر و گنجاندن آن‌ها در مقاله خود بدون هیچ نشانه‌ای مبنی بر این‌که شما این کار را انجام نداده‌اید.) این مقاله کوتاه به انواع مختلف سرقت ادبی اشاره می‌کند و نکاتی را برای جلوگیری از آن ارائه می‌نماید.
انواع سرقت ادبی
سرقت ادبی فقط به کلمات محدود نمی‌شود. درج بدون ذکر نمودار یا حتی عکسی که از جای دیگر گرفته شده است، همینطور استفاده از ایده‌ها یا روش‌های دیگران سرقت ادبی محسوب می‌شود. چیزی که غیراخلاقی است، استفاده از مطالب دیگران نیست، بلکه استفاده بدون ارجاع یا بدون اجازه است. از این گذشته، علم اساساً ذره ذره به دست محققانی ساخته می‌شود که به کارهای همتایان خود، چه در زمان حال و چه در گذشته، افزوده‌اند و یا سبب پیشرفت آن شده‌اند.
سرقت ادبی را می‌توان براین اساس نیز دسته بندی کرد:
- منبع (سرقت‌ادبی یکی از این مقوله ها است)
- درجه (سرقت کلمه به کلمه، شامل کپی متن اصلی به صورت کلمه به کلمه است، در حالی که نوع پراکنده یا “موزاییکی” به کپی قطعات کوچکی از متن که در سراسر بدنه یک مقاله تحقیقاتی رخ می دهد، اشاره دارد.)
- نوع محتوای سرقت شده (کپی یک تصویر یا هر شکلی ، یک جدول، معاد‌له‌ای که به طور خاص به دست محقق دیگری تهیه شده است، و غیره)
- عمدی بودن یا نبودن (سرقت ادبی زمانی عمدی است که شخصی که مرتکب آن است آگاهانه یا غیر آگاهانه این کار را انجام دهد، در صورتی که فرد از چیزی به نام سرقت ادبی مطلع نباشد) و غیره.
نوع دقیق سرقت ادبی مهم نیست. مراجع ذی صلاح مختلف آن را به طرق مختلف و به تعداد متفاوت دسته بندی کرده‌اند. مهم‌ترین نکته اجتناب از سرقت ادبی است.
راه‌هایی برای جلوگیری از سرقت ادبی
1- زمان کافی برای نگارش و بازبینی در نظر بگیرید.
رایج ترین دلیلی که بسیاری از دانشگاهیان به سرقت ادبی متوسل می شوند این است که کپی مطلب، سریع‌تر از تولید مطالب جدید است. نگارش مقاله نه تنها سخت است بلکه زمان زیادی نیز می‌خواهد. به یاد داشته باشید که بسیاری از مجلات به طور معمول مقالات جدید را از نظر سرقت ادبی بررسی می‌کنند و اگر مقاله شما به همین دلیل رد شود، زمان ارزشمندتان را از دست داده‌اید. تمام تلاشتان را بکنید تا هنگام یادداشت برداری، از جملات خودتان استفاده کنید و در هنگام نگارش اولین پیش نویس مقاله خود به آن یادداشت‌ها مراجعه کنید. (در نهایت، همیشه می‌توانید بعداً به مقاله اصلی برای بررسی متقابل رجوع کنید).
2- از علامت نقل قول استفاده و منبع را ذکر کنید.
شاید ساده‌ترین راه برای جلوگیری از سرقت ادبی این باشد که مشخص کنید مطلبی که نوشته‌اید نقل قول مستقیم است. با این کار شما نه تنها یک نقل قول ارائه کرده‌اید، بلکه آن را در داخل گیومه قرار داده‌اید. به عنوان مثال، «متن‌های پیچیده را به ویژه پایان نامه‌های دکتری در دانشگاه‌های بریتانیا و … بخوانید. این مقالات احتمالاً به زبان انگلیسی آکادمیک مناسبی نوشته می‌شوند» (Anikina 2021). وقتی این کار را انجام می‌دهید، مطمئن شوید که مطالب دقیقاً کلمه به کلمه بازتولید شده‌اند. همچنین، بررسی کنید که علائم نگارشی اصلی، حروف کج در صورت وجود، و املا رعایت شود.
3- متن اصلی را در جملات خودتان بازنویسی و منبع را ذکر کنید.
به یاد داشته باشید که بیان مجدد ایده شخص دیگری با استناد مناسب، سرقت ادبی نیست. با این حال، شما باید این ایده را در جملات خودتان بیان کنید. هنگام نگارش مقاله، مقاله اصلی را جلوی خود نگه ندارید، چرا که فکر کردن به کلمات جایگزین و روش‌های جایگزین برای ساخت جملات، کار را برایتان دشوار می‌کند. نوشتن جملات به بیان خودتان ساده نیست به همین دلیل است که باید به طور گسترده و فراتر از مجلات فنی و کتاب های درسی مطالعه کنید. مهم‌تر از همه، اطمینان حاصل کنید که در حین بازنویسی، مفهوم اصلی تحریف نشده باشد.
4- به طور گسترده درباره‌ی موضوعات مختلف مطالعه کنید و مطالب نویسندگان خوب را بخوانید.
برای افزایش دایره لغات خود درباره‌ی موضوعات مختلف مطالعه کنید. کتاب‌هایی که به دلیل کیفیت نوشتارشان شناخته شده‌اند، بخوانید. این کار به شما کمک می‌کند تا انواع جمله‌سازی‌ها را فرا بگیرید. تنوع و دایره لغات غنی‌تر به شما کمک می کند تا به طور موثری ترجمه کنید. همچنین زمانی که برای مطالعه صرف می‌کنید، تلف نمی‌شود. این کار سرمایه‌گذاری خوبی است که بعداً سود زیادی را به همراه خواهد داشت.
5- جزئیات کتاب‌شناختی منابع را به طور دقیق ثبت کنید.
ذکر منبع یک راه ساده برای جلوگیری از سرقت ادبی است، اما باید جزئیات صحیح هر منبعی را که ذکر می‌کنید، داشته باشید. اگرچه ردیابی مقالات اصلی در حال حاضر بسیار آسان است، اما اشتباه در هنگام کپی یا رونویسی نیز به سادگی رخ می‌دهد. همیشه تمام استنادها و منابع را بررسی کنید.
6- مقاله خود را از نظر سرقت ادبی بررسی کنید.
اگر از توانایی خود در نگارش یا بازنویسی مؤثر جملات اطمینان ندارید، می توانید به دنبال خدمات بررسی سرقت ادبی باشید. این خدمات به شما کمک می‌کند تا تعیین کنید آیا مقاله شما دارای بخش هایی که سرقت ادبی تلقی می شود، هست یا خیر. بنابراین اقدامات مناسب و به موقع انجام خواهید داد.
کلام آخر
سرقت ادبی غیراخلاقی است و می‌تواند جایگاه پژوهشی شما را به خطر بیندازد. وسوسه نشوید تا راه‌های میانبر را انتخاب کنید. دقت در این امر در درازمدت به شما کمک خواهد کرد.
